آمینو اسید
آمینو اسید چیست؟ آمینو اسید ترکیبات آلی میباشد که برای رشد و نمو گیاه ضروری است. آمینو اسیدها واحدهای سازنده پروتئینها هستند که گیاه با جذب نیتروژن آن را میسازد و در بسیاری از فرآیندهای زیستی دخالت دارند.
تحت شرایط طبیعی، گیاهان از مواد غذایی موجود در خاک، آب، نور خورشید برای تولید ترکیبات مورد نیاز برای رشد رویشی و زایشی خود استفاده میکنند اما عواملی مانند ضعیف بودن خاک از لحاظ حاصل خیزی، شرایط نامساعد آب و هوایی، هجوم آفات و بیماری ها ممکن است فرآیندهای متابولیکی گیاه را مختل کند و باعث به تأخیر افتادن رشد و نمو گیاه و کاهش عملکرد آن شود.در این شرایط استفاده از کودهای حاوی آمینو اسید نقش مؤثری در جلوگیری از وقوع این مشکلات دارد. به طور کلی هنگامی که گیاه با تنشی روبرو می شود بهتر است استفاده از آمینو اسیدها را در برنامه غذایی گیاه قرار دهیم.
تقسیم بندی آمینو اسیدها:
آمینو اسیدها به دو دسته ضروری و غیر ضروری تقسیم بندی میشوند. به دسته ای از آمینو اسیدها که گیاه قادر به سنتز آنها نمی باشد و باید در اختیار گیاه قرار بگیرد آمینو اسید ضروری میگویند و به دسته ای که گیاه قادر به سنتز آنها می باشد آمینو اسید غیر ضروری میگویند.
نقش آمینو اسید در گیاه:
- افزایش جذب عناصر ریز مغذی
- افزایش مقاومت گیاه در برابر تنشهای محیطی و بیماری ها
- بهبود فرآیند فتوسنتز
- افزایش کمی و کیفی محصول
- مؤثر در گردهافشانی و تولید میوه
- مؤثر در تولید برخی از هورمون های گیاهی
- بهبود رشد کلی گیاه
- تنظیم فعالیت روزنه های هوایی
- خاصیت کلات کنندگی عناصر
انواع آمینو اسیدها و نقش آنها در گیاه:
گلایسین |
دارای قدرت بالای کلات کنندگی عناصر غذایی و بیوسنتز کلروفیل میباشد همچنین
با افزایش تولید پروتئین در گیاه باعث بهبود کمی و کیفی محصول میشود. |
والین |
در گرده افشانی، جوانه زنی بذور و مقاومت به تنش های محیطی مؤثر است. |
آلانین |
در سنتز کلروفیل، گرده افشانی، تنظیم باز و بسته شدن روزنه ها و مقاومت به خشکی
نقش دارد. |
لوسین |
در جوانه زنی دانه های گرده و مقاومت به شوری مؤثر میباشد. |
ایزولوسین |
در جوانه زنی دانه های گرده، گرده افشانی و مقاومت به شوری نقش دارد. |
ترئونین |
در گرده افشانی و مقاومت به تنش های محیطی مؤثر است. |
سرین |
در گرده افشانی نقش دارد. |
سیستئین |
در ساختمان فضایی پروتئین ها نقش دارد. |
متیونین |
در القای گرده افشانی، تعادل مواد ارگانیک خاک ،تولید و تشکیل اتیلن به عنوان یک
فاکتور مؤثر در رسیدگی محصول نقش دارد. |
گلوتامین |
در فتوسنتز و متابولیسم آمینو اسیدها نقش داشته و منبعی از نیتروژن قابل استفاده را
در اختیار گیاه قرار میدهد. |
اسید آسپارتیک |
در متابولیسم آمینو اسیدها و جوانه زنی بذرها نقش دارد. |
لیزین |
در سنتز کلروفیل تنظیم باز و بسته شدن روزنه ها و جوانه زنی دانه های گرده نقش
دارد. |
آسپاراژین |
در سنتز و انتقال نیتروژن در گیاه نقش دارد و موجب تسریع جوانه زنی میشود. |
آرژنین |
پیش ساز هورمون های مؤثر در تشکیل گل و میوه می باشد و در مقاومت نسبت به
شوری مؤثر است. |
فنیل آلانین |
ماده اصلی تشکیل دهنده هورمون فنیل استیک اسید بوده و در گرده افشانی تأثیر
دارد. |
تیروزین |
در گرده افشانی و مقاومت به تنش های محیطی مؤثر است. |
تریپتوفان |
پیش ساز بیوسنتز هورمون اکسین بوده که یکی از اساسی ترین فاکتورهای متابولیسم
در گیاهان است. |
هیستیدین |
بر روزنه های هوایی گیاه تأثیر میگذارد و باز شدن روزنه ها را تنظیم میکند. |
آمینو اسید به چه صورت مورد استفاده قرار میگیرد؟
آمینو اسیدها به دو فرم پودری و مایع وجود دارد که با توجه به توصیه های کودی که کارخانه ها بر روی بستهبندی آنها درج کرده اند میتوان از آنها استفاده کرد و به دو صورت محلول پاشی و آبیاری مورد استفاده قرار میگیرد.
اگر از آمینو اسید به صورت آبیاری استفاده کنیم اثر مثبتی بر روی باکتری های مفید خاک دارد و یک سری عناصر دیگر وارد بافت گیاه میشود و جذبشان بیشتر میشود.
اگر به صورت محلول پاشی از آمینو اسید استفاده کنیم چون جذب از طریق برگ چندین برابر جذب از طریق ریشه گیاه میشود در این حالت آمینو اسید سریعتر اثر خود را بر روی گیاه بگذارد. به خاطر هزینه بالای آمینو اسیدها و جذب حداکثری، استفاده به صورت محلول پاشی بیشتر توصیه میشود.
نکات مهم به هنگام استفاده و خرید کودهای حاوی آمینو اسید:
استفاده بی رویه از آمینو اسید ممکن است باعث شود گیاه در آینده آمینو اسید اضافی را به فرم نیترات که همان نیتروژن است در خود ذخیره کند و ممکن است آن را به صورت نوک سوزی برگ، تیره شدن گیاه و بنفش شدن ساقه نشان دهد پس بهتر است به اندازه کافی آمینو اسید مورد استفاده قرار گیرد.
نکته حائز اهمیت برای خرید کود حاوی آمینو اسید این است که باید میزان درصد آمینو اسید آزاد و آمینو اسید کل که بر روی بسته بندی ها درج شده است را در نظر بگیریم، هرچه میزان آمینو اسید آزاد بیشتر باشد قابلیت جذب و اثرگذاری آن برای گیاه بیشتر میشود.
با مقاله های دیگر با ما همراه باشید.
خدمات فنی مهندسی کشاورزی دهقانی