گندم
گندم
در بخش اول مقاله گندم درباره انواع زنگ و سیاهک صحبت کردیم. در این مقاله به بررسی ادامه بیماری هایی که گندم به آن دچار می شود می پردازیم. با ما همراه باشید.
بیماری پاخوره یا سیاه شدن ریشه گندم:
این بیماری یکی دیگر از بیماری های مهم گندم می باشد و قارچ Gaeumannomyces graminis عامل آن است. قارچ عامل بیماری خاک زاد می باشد و معمولاً در کاه و ریشه غلات وجود دارد.
نشانه های بیماری به این صورت است که:
پوسیدگی خشک به رنگ قهوه ای مایل به سیاه بر روی ریشه و طوقه بوته های بیمار ایجاد میشود. گیاهی که آلوده شده کوتاه میماند و تعداد پنجه های آن کاهش مییابد. غلاف خارجی برگها مورد حمله قرار میگیرد و اگر شرایط مساعد باشد ساقه نیز آلوده میشود. ریشه ها گاهی از بین می رود. بوته های بیمار خوشه های سفید و پوک تولید میکنند.
روش های مبارزه:
- از بین بردن بقایای گیاهی آلوده
- شخم زدن
- رعایت تناوب زراعی
بیماری لکه قهوه ای گندم:
Pyrenophora trichostoma و p.tritici -repentis فرمهای جنسی و Drechslera tritici-repentis فرم غیر جنسی قارچ عامل بیماری می باشد.
عامل بیماری ممکن است به تمام اندام های هوایی حمله کند و سبب بد شکلی و عقیم شدن خوشه ها شود. اگر خوشه ها موقع تشکیل دانه مورد حمله واقع شود روی پوشینه و پوشینک(گلوم و گلومل) دانه، لکه هایی به رنگ قهوه ای ایجاد میشود.از دیگر نشانه بیماری میتوان به تشکیل شدن لکه های کشیده به طول 12 میلیمتر با حاشیه زرد و مرکزی قهوه ای تیره بر روی برگ ها اشاره کرد.
روشهای مبارزه:
- از بین بردن بقایای گیاهی آلوده
- رعایت تناوب زراعی
- استفاده از قارچکش های مناسب
بیماری سپتوریوز یا لکه سفید گندم:
نشانه های این بیماری بسته به نوع گیاه و شرایط اقلیمی متفاوت است.
ابتدا لکه های کوچک و گرد رنگ پریده بر روی غلاف و برگ ظاهر میشود. به تدریج لکه ها بزرگ و نکروتیک میشود و به رنگ قهوه ای مایل به قرمز در می آید. شکل لکه ها به صورت نواری یا نامنظم میباشد سپس وسط لکه ها به رنگ خاکستری یا سفید در می آید و در متن آنها نقاط سیاه رنگ ایجاد میشود که پیکنیدهای قارچ هستند.
در صورتی که شرایط جوی مناسب باشد بیماری از برگهای پایین به قسمتهای هوایی سرایت میکند و موجب آلودگی میشود. آلودگی در قاعده برگ سبب خشکیدگی تمام برگ میشود.
سه گونه قارچ از جنس septoria که به صورت میسلیوم در بقایای گیاهی آلوده زمستان گذاری میکند عامل این بیماری میباشد.
روش های مبارزه:
- رعایت تناوب زراعی
- از بین بردن بقایای آلوده گیاهی
- ضدعفونی بذرها
- کشت بذر سالم
- کشت ارقام مقاوم
بیماری فوزاریوز خوشه گندم:
عامل این بیماری قارچ می باشد که دارای گونه های مختلفی است. گونه های مختلف فوزاریوم در محیط کشت مصنوعی میسلیوم به رنگ قرمز صورتی یا زرد ارغوانی تولید میکند.
بیشترین زمان آلودگی توسط این گونه از قارچ ها در خوشه های نارس است و موجب میشود یک سنبلچه و یا تمامی خوشه سفید گردد. سنبلچه های سفید رنگ عاری از بذر و یا حاوی بذرهای کوچک و چروکیده می شود. خسارت این بیماری علاوه بر خوشه بر روی برگ، ریشه و یا به صورت سوختگی گیاهچه دیده میشود.
این قارچ در بقایای آلوده گیاه میزبان زمستان را میگذراند و همچنین در بذر نیز بقاء خود را میتواند حفظ کند.
روشهای مبارزه:
- کشت ارقام مقاوم
- از بین بردن بقایای آلوده گیاهی
- ضدعفونی بذر
- رعایت تناوب زراعی
بیماری سفیدک سطحی گندم:
فرم غیر جنسی قارچ Oidium monilioides و فرم جنسی Blumeria graminis عامل این بیماری میباشد. زمستان گذاری این قارچ به صورت کنیدی، میسلیوم و آسکوکارپ در روی بقایای آلوده گیاهی و علفهای هرز می باشد. این بیماری در نواحی مرطوب و نیمه مرطوب شایعتر است و علائم آن به این صورت است که: لکه های کوچک و پراکنده سفید رنگ بر روی اندام های هوایی به وجود می آید. به مرور زمان لکه ها به هم میپیوندند نمدی شکل میگردند و به رنگ خاکستری در می آیند. در اثر این بیماری برگ های پایینی بوته قبل از موعد زرد و خشک میشوند. مقدار پروتئین در دانه های بوته هایی که آلوده شدند افزایش یافته ولی مواد قندی کاهش می یابد.
روش های مبارزه :
- کشت ارقام مقاوم
- استفاده از قارچکش های مناسب
- عدم استفاده بی رویه از کودهای ازته
بیماری سفیدک داخلی گندم:
قارچ graminicola sclerophthora عامل این بیماری می باشد و چنانچه زمین آبگیر و دارای رطوبت بالا باشد موجب خسارت میشود.
از علائم بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش پنجه زنی در بوته های آلوده
- کلفت و کوتاه شدن ساقه ها
- پیچیده شدن برگها و همچنین بد شکل، زرد و ضخیم شدن آنها
- پیچیده شدن، بد شکل و عقیم شدن خوشه ها
- ضخیم شدن پوشینه و پوشینک(گلوم و گلومل)
روشهای مبارزه:
- استفاده از ارقام مقاوم
- از بین بردن بوته های بیمار
- استفاده از قارچکش های مناسب
خدمات فنی مهندسی کشاورزی دهقانی
