گلرنگ
گلرنگ
گلرنگ از گیاهان بومی و با ارزش ایران است که از سالیان دور در کشور کشت میشود، این گیاه یکساله بوده که در گذشته بیشتر برای استخراج ماده قرمز رنگ ((کارتامین)) از گلبرگهای آن که در صنعت رنگرزی کاربرد داشته، کشت میشده اما در حال حاضر با توجه به اصلاح ارقام پر محصول دارای روغن با کیفیت به عنوان یکی از گیاهان روغنی در جهان مطرح است و با مناطق خشک، نیمه خشک و شور سازگاری دارد.
گلرنگ با نام علمی Carthamus tinctorius تا ارتفاع 60 سانتیمتر رشد و گلهای آن منفرد، لوله ای و به رنگ زرد مایل به قرمز است که در انتهای ساقه نمایان می شوند.
بیماری زنگ گلرنگ:
قارچ Puccinia carthami عامل بیماری زنگ گلرنگ میباشد و به صورت تلیوسپور روی بذر یا بقایای آلوده گیاهی در خاک زمستان را میگذراند. این قارچ یک سلولی بیضی شکل و تلیوسپورها دو سلولی می باشند.
علائم بیماری:
- نشانه های بیماری در تمامی مراحل (مرحله گیاهچه تا گیاه کامل) دیده میشود.
- تلیوسپورهای بذرها و خاک آلوده موجب آلودگی گیاهچه میشوند.
- تاولهای زرد مایل به نارنجی بر روی ریشه، ساقه و برگهای گیاهچه دیده میشود.
- در گیاه بالغ، تاول های قهوه ای روشن در مرحله یوردینیوم بر روی برگ، ساقه و اجزای گل دیده میشود و این تاول ها در مرحله تلیوم به رنگ قهوه ای تیره در می آیند.
- برگ ها زرد وخشک می شوند.
روش های کنترل:
- کشت ارقام مقاوم
- ضدعفونی بذرها با سموم مناسب
- از بین بردن بقایای آلوده گیاهی
پوسیدگی فیتوفتورایی ریشه:
phytophthora قارچ عامل بیماری میباشد و به صورت اسپور جنسی میتواند بقاء خود را در خاک و بقایای آلودگی حفظ کند.
نشانه های بیماری عبارت است از:
- مشاهده شدن لکه های آب سوخته فرو رفته در ساقه نزدیک به طوقه
- قرمز شدن بافت ریشه
- تیره شدن ساقه
- پدیدار شدن حالت چروکیدگی و لهیدگی در بافت های آلوده
- باریک شدن ریشه ها و طوقه به طوری که بوته های بیمار به راحتی از خاک خارج میشوند.
- پژمرده و خشک شدن گیاهچه
پیشرفت این بیماری به روش آبیاری بستگی دارد و باید توجه داشت که آب پای بوته به مدت طولانی جمع نشود و یا آبیاری گیاه نباید آنقدر به تأخیر بیفتد که گیاه دچار ضعف گردد.
روشهای کنترل:
- کاشت ارقام مقاوم
- رعایت تناوب زراعی
- از بین بردن بقایای آلوده گیاهی
- رعایت نکات برای عملیات آبیاری
پژمردگی فوزاریومی بوته:
قارچ Fusarium oxysporum که قارچی خاکزی است عامل بیماری می باشد و زمستان گذاری آن به صورت اسپور در خاک می باشد. قارچ از نوک محل انشعابات ریشه و زخم ها به داخل گیاه نفوذ میکند و از طریق جریان شیره گیاهی به طرف بالا انتقال پیدا میکند و موجب آلودگی گیاه میشود.
علائم بیماری:
- بیماری در تمامی مراحل رشد گیاه دیده میشود.
- ایجاد شدن لکه های ریز قهوه ای بر روی برگهای اولیه
- زرد و پژمرده شدن برگها
- خم شدن دمبرگ
- تغییر رنگ آوندهای چوبی و ریشه
- خشک شدن شاخه و برگهای آلوده
روش های کنترل:
- استفاده از ارقام مقاوم
- ضدعفونی خاک با سموم مناسب
- رعایت تناوب چند ساله
لکه قهوه ای گلرنگ:
علائم این بیماری که توسط قارچ Ramularia cathami به وجود میآید ابتدا به شکل لکه های خاکستری تا قهوه ای مدور بر روی برگها دیده میشود و به راحتی قابل تشخیص است.
این بیماری موجب آلودگی برگهای پایینی، برگهای جوان و حتی برگچه های نهنج گل میشود .
روشهای کنترل:
- کشت ارقام مقاوم
- از بین بردن بقایای آلوده گیاهی
- سمپاشی با سموم مناسب
سفیدک سطحی گلرنگ:
در این بیماری ابتدا روی برگهای مسن و سپس روی برگهای جوان پوشش سفید قارچ پدیدار میشود. قارچهای Leveillula sp و Erysiphe عامل این بیماری می باشند .
در بیماری سفیدک سطحی اجزای گل و ساقه های جوان نیز آلوده میشود.
روش های کنترل:
- سمپاشی با سموم مناسب
- کشت ارقام مقاوم
- از بین بردن بقایای آلوده گیاهی
سفیدک داخلی گلرنگ:
بیماری سفیدک داخلی نوع دیگری از بیماری های گلرنگ می باشد که توسط قارچ ایجاد میشود و نشان های آن به این صورت است که در ابتدا لکه های سبز زرد بر روی برگهای پیر ظاهر میشود و سپس به سمت برگهای جوان پیشروی میکند. در پشت این لکه ها اسپورانژ قارچ به صورت کرک های سفید مشاهده میشود. نواحی آلوده به بیماری خشک میشوند.
روشهای کنترل:
- از بین بردن بقایای گیاهان آلوده
- سمپاشی با سموم مناسب
- کشت ارقام مقاوم
خدمات فنی مهندسی کشاورزی دهقانی
